Cehennem

Cehennem, azab evi, yurdu olan ateşin özel ismidir ve dişil bir kelimedir. Arapça "cehmân" kelimesinden türetil­miştir. "Cehm", sert ve çirkin ol­mak, "cehmân" dibi görünmez derin kuyu demektir.

"Feannel" veznindeki cehen­nem, özel isim ve dişil bir kelime olduğundan dolayı gayr-i münsarif olmuştur. Bunun "kehennam"dan Arapçalaştırılmış ya­bancı bir kelime olduğu, gayri munsarif oluşunun ucme/acem ve özel isim olmasından kaynak­landığı da söylenmiştir.

Dünyada şer ve günah içerisinde yaşayanların ahirette kalacakları yer olarak[37] tanımlanan bu kelime, Kur'ân'da 76 âyette zikredilir. Arap dilinde, derin çukur anlamında kullanılmıştır. Sözgelimi Araplar "bi’ru şetune" dediklerinde "dibi derin kuyu" manası anlaşılır. Buradan da, cehennemin dibi derin olduğu için bu ismi aldığı zikredilmiştir.[38] Câhiliye döneminde "cehennem" kelimesi şiirlerde kullanılmıştır. Nitekim Antara'nin aşağıdaki beytinde bunu görmekteyiz:

"Şerefsiz yaşayıp cennette yaşamaktansa, şerefle cehennemde yaşamak daha iyidir."[39]

Dil bilginleri "cehennem" kelimesinin Arapça kökenli olup olmadığı hakkında çeşitli görüşler öne sürmüşlerdir. Bunlar kısaca şöyle özetlenebilir:

İbn Dureyd'e göre "Cehennem kelimesinin ismi bir adamın lakabı olan "cehennâm" isminden alınmıştır.”[40]

el-Cevâlîkî ise, bu kelimenin aslı, İbranice'de "Key henum" , Suryânice'de "kehennâ", Yunanca'da "kenenâ"dır. Yine İbn Manzûr bu kelime ile ilgili olarak çeşitli görüşler nakletmiştir:

el-Lihyânî'den naklettiğine göre o, cehennem kelime­sinin yabancı bir isim olduğunu, bu ismin de bir adama lakab olarak kullanıldığını söylemiştir.[41]

el-Ezheri bu kelime ile ilgili iki görüş nakleder:

a- Yûnus b. Habib ve bir çok nahivci "cehennem" in, Allah'ın ahirette onunla azap edeceği bir ateşin ismi olduğunu, başka bir dilden geldiğini, özel isim ve yabancı bir kelime olduğundan dolayı da gayr-i munsarif olduğunu söylemiş­lerdir.

b- Diğer bir kısım nahivciler ise "cehennem"in Arapça olduğunu, derinliğinin fazla oluşu nedeniyle, ahiretteki ateşin kendisiyle isimlendirildiğini, müenneslik ve marifelik yönünün ağır basmasından dolayı gayr-i munsarif olduğunu[42] ifade etmişlerdir.

Kanaatimize göre bu kelimenin aslı Arapça değildir. Diğer dillerden Arapçaya intikal etmiştir. Bu görüşü öne süren bilginlerin delilleri daha kuvvetlidir.[43]


16.02.2009 tarihinden beri 5456 defa okundu. Son takip: 25.03.2024 - 05:07