Murâ'ât/Râinâ
Murâ'ât[364], "mufâ'ale" babından, "ra'yü", rivayette mübalağa ve müşareket, (karşılıklılık) ifade eder. "Ra'yü" rivayet; birisinin bir başkasının işlerini çekip çevirmesi, yönetmesi, onun lehine olan şeyleri bulup, ona fayda sağlaması ve korunmasına özen göstermesi demektir. Hayvanlarla ilgili olarak gütmek manasında, insanlarla ilgili olarak siyaset manasında kullanılır. Nitekim, siyaset ilmine "ilmü'r-riâye" adı verilir. Murâ'ât da, riayet de mübalağa ve karşılıklı riayet demektir. Bir insanın haline muraat etmek, ne yapacağını ve hali nereye varacağını gözetmek, murakabe etmek, saygı ile dikkate almak anlamına gelir. Dilimizde riayet bu anlamda kullanılır. Önceleri, Peygamber efendimiz tarafından bir şey buyrulduğunda Müslümanlardan bazıları "râinâ ya Rasûlallah" derlerdi. Bununla, "bizi gözet, bize müsaade et, bizi bekle de anlayalım" demek isterlerdi, Cenâb-ı Allah "râinâ" tabirini kullanmayı yasaklayarak "unzurna" (bize bak) denilmesini istedi. "Rainâ"nın yasaklanmasının nedenlerinden birisi, bu kelimenin Yahudilerce sövme, yerme anlamında kullamlmasıydı. Yahudiler, aşağılamak istedikleri birini "râinâ" diyerek aşağılarlardı. "Râinâ"nın Arapça karşılığı "bizim çoban" demekti. Bu kelimenin, İbranice ve Süryanice'deki kullanımlarında, "isme' la semi'te" (dinle a dinlenmeyesi, dinle a sözü dinlenmez herif, dinle a iyi haber işitmeyesice" gibi hakaret ve alaya alma manası ifade ettiği rivayet edilmiştir. Yahudiler, Müslümanların "bizi gözet" anlamında "râinâ" demelerini fırsat bilerek, ağızlarını eğip bükerek, sövme ve hakaret kasdıyla (ayından so a ye harfi ile) "raiynâ" demeye başlamışlardı. İkincisi; "râinâ" emri, ahmaklık ve kabalık manasına, "ruûnet" masdarından "raine" sıfatına da lafız olan benzer bir kelimedir. Bundan dolayı çirkin bir cinas vardır. Üçüncüsü; "murâ'ât" riayetten müfaele vezninde olduğu ve iki kişi arasında bulunduğu için eşitlik var zannettirir. Yani, "bize riayet et biz de sana riayet edelim", "sen bizi dinle, biz de seni dinleyelim" anlamı çıkabilir. Bu ilişki biçimi Rasulullah'ın ümmet ile olan ilişkisine ters düşmekte idi. Halbuki Rasulullah ile ümmet arasındaki ilişki karşılıklı taahhütlere dayalı bir ilişki değildir. Dördüncüsü; "murâ'ât" in aslı olan ra'ya ve riayette hayvanı bîr gözetme vardır. "Nazarat" ise katıksız insanî bir kavramdır. [365]
16.02.2009 tarihinden beri 5477 defa okundu. Son takip: 22.11.2024 - 04:04
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.