Nesh

Nesih, sözlükte, değiştirmek (tebdil etmek), yani bir şeyin yeri­ne başkasını geçirmek demektir. Nitekim Nahl: 16/111. ayetinde nesih, değiştirme/tebdil olarak ifade edilmiştir.

Bu mana ile, bazen o şeyin kendisine itibar edilir ki buna iza­le, iptal ve ilgi denilir. "Güneş göl­geyi nesh etti" demek, güneş göl­genin yerine geçti demektir. Buna izale ve iptal etti denilir. Hacc: 22/52 ayette "nesh" bu anlamdadır.

Bazen o şeyin yerinde itibar edilir ki, nitekim "nesahtü'1-kitab", kitabı istinsah eyledim, kitaptakini bir başkasına geçirdim, demektir. Yazıda nesih, mirasta münâsahe (varisin kendisine ka­lan mirası olmadan ölmesi) ruh­larda tenasüh tabirleri de bu an­lamdadır. Casiye: 45/29 ayetindeki nash da bu anlamdadır.

Sözlük açısından nesih; izale ve nakil manalarında müştereken kullanılır ise de her iki mananın esası da tebdil demektir.

Şer'î istilahda nesih; herhangi bir şer'î hükmün tersine so adan diğer bîr şer'î delilin delalet etme­sidir ki, önceki hükmü ortadan kaldırıp değiştirmek demektir. [114]

Ne-sa-ha fi'il kökünden gelir. Sözcük anlamı "yok etmek, gidermek, değiştirmek'"[115] gibi manalar taşır.

Esasında "nesh" Arapların şu sözlerinden alınmıştır: "Güneş gölgeyi giderdi", "Rüzgar izleri gidererek onları sildi yok etti."[116]

Nesh'in ıstılah manası da, bir nassın hükmünü, daha so a gelen bir nasla kaldırmaktır. Başka bir deyimle, şer'i bir hükmün, başka bir şer'i delille kaldırılması veya daha önceki tarihli bir nassın hükmünü, daha so aki tarihli bir nass ile değiştirmektir.[117]

Nahl sûresi, 101. âyette ise "nesh" tebdil (değiştirmek) anlamında kullanılmıştır. Mealen şöyle buyrulmaktadır:

"Biz, bir âyeti diğer bir âyetin yerine nesh ederek getirdiğimiz zaman, dediler ki; "Sen ancak bir iftiracısın.''

Netice olarak diyebiliriz ki Kur'ân'ın bu kelimeye ka­zandırdığı yukarıdaki anlam, câhiliye döneminde bilinmemiştir.[118]


16.02.2009 tarihinden beri 3142 defa okundu. Son takip: 26.03.2024 - 05:35