Rahime
Rahman-rahim kavramlarının kökü ra-hi-me fiilidir. Bu kelimeden rahmet, merhamet, rahman ve rahim kavramları türemiştir. “ra-hi-me” merhamet, inayet, lütuf, rahmet, şefkat, rikkat sahibi olmak, cezasını hafifletmek, cezasını affetmek, salıvermek, esirgemek, kıyamamak manalarına gelir. Bir kimseye “rahimekellâhu” demek, "Allah sana merhamet etsin" demektir. Bu kavramın diğer bir manası da, insanların birbirlerine karşı anlayış göstermeleri, birbirini sevmeleri ve birbirine saygı duymalarıdır. “Rahm” ise, döl yatağı, akrabalık, hısımlık, birbirine benzerlik, “rahmet” ise, acıma, rikkat, şefkat, insan anlayışı, duygusallığı, şefkati ve merhameti demektir. Bu durumda “rahim” merhametli, şefkatli, acıyıcı; “rahman” da çok çok merhametli anlamlarına gelmektedirler. “Rahman”, sadece Allah'a ait merhameti ifade etmektedir. İsfehânî, rahmet, rahim ve rahman kavramlarının manasını ve aralarındaki ilişkiyi şöyle anlatmaktadır: Rahmet, merhamet olunana iyiliği gerekli kılan bir kalp yumuşaklığıdır. Rahmet, ihsandan soyutlanmış sadece kalp yumuşaklığı için kullanıldığı gibi, rikkatten ayrı tek başına iyiliği de ifade etmektedir. Mesela, “Allah falana merhamet eylesin” derken, iyilik Allah'a isnad olunmuştur. Bu ifadeden sadece iyilik/ihsan murad edilmiştir, kalp yumuşaklığı değil. Başka bir ifadeyle iyilik, Allah'a isnad edilir, ama kalp yumuşaklığı edilmez. Allah'tan olan rahmete, lütuf ve ihsan denir. İnsanlar için ise rahmet, kalp yumuşaklığı ve şefkat manasına gelmektedir. Hz. Peygamber şöyle demiştir: “Allah merhameti, yani sıla-i rahimi yaratınca, ona şöyle dedi: 'Ben rahmanım, sen de rahimsin. İsmini benim ismimden türettim. Sıla-i rahim yapana, ben de sıla-i rahim yaparım. Sıla-i rahimi kesenin ben de neslini keserim.” Demek ki rahmet, iki ana manayı kapsamına almaktadır: Kalp yumuşaklığı[61] ve ihsan. Rikkati (kalp yumuşaklığını) Allah, insanın yaratılışına koymuş, ihsanı da kendine özgü kılmıştır. Bundan dolayı, rahman ismi sadece Allah'a, rahim ise başkasına da isnad edilebilir. Ra-hi-me kavramının Kur’an’da çeşitli anlamları bulunmaktadır: 1- Kötülüklerden korumak: “Bir de onları her türlü kötülüklerden koru. O gün sen kimi kötülüklerden korursan, muhakkak ki ona merhamet etmiş olursun. Bu en büyük kurtuluştur.”[62] Melekler, insanlar için Allah'a yalvaracaklardır. Bu yalvarışın üçüncü basamağını yukarıdaki ayette görmekteyiz. Melekler, Allah'ın insanları kötülüklerden korumasını, O'nun rahmet edici özelliğine bağlamaktadırlar. Kötülüklerden arnmak, aynı zamanda insanlar için büyük kurtuluştur. İnsanı koruyup kurtuluşa erdirme faaliyeti, Kur'an'da, rahmetine mazhar etme manasını ifade etmektedir. Böylece kötülüklerden koruma da merhametin kapsamına girmektedir. 2- Sıkıntıya girmek: Bu anlamda ra-hi-me kavramı, psikolojik bir özellik taşımaktadır. Allah kuluna acıyınca, onun iç sıkıntısını giderir. Bu da kulu için büyük bir ihsandır. “Eğer onlara acıyıp, içinde bulundukları sıkıntıyı giderseydik.” [63] Yüce Allah'ın kuluna acıması, merhametinin özünü teşkil etmektedir.
16.02.2009 tarihinden beri 3498 defa okundu. Son takip: 18.11.2024 - 08:22
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.