Dâbb-Dabîb-Dâbbe
Dâbb ve "dabîb" hafif yürüme, debelenme demektir. Hayvanlar için, çoğunlukla da haşereler için kullanılır. İçkinin bedene yayılması, bir çürüklüğün çevresine sirayet etmesi gibi hareketi gözle görülemeyen şeyler için de kullanılır. "Dâbbe" kelimesi de, bundan fail olması hasebiyle "ma yedübbü" yani debbeden, debelenen demektir. Şu halde tren, otomobil, bisiklet gibi vasıtalara da sözlükteki aslına bakarak dâbbe demek doğru sayılsa da, dilde hayvanlar için kullanılan bir kelime olarak bilinir. Halk arasında, dört ayaklı hayvanlar özellikle de atlar için kullanılır. Ancak Nur: 24/45 ayetinde de ifade edildiği gibi, bütün hayvanlar için kullanılır. Hayvanın eş anlamlısı gibidir. En’am: 6/38'de de bu anlamdadır. Hayvan gibi olan insanlar için de bu tabir kullanılabilir. Ragıb "Yerde onlarla konuşan bir dâbbe" çıkarırız[1] ayeti ile ilgili olarak, "bununla cehalet noktasında hayvanlar derecesinde olan kötü kimseler kastedilmiştir" demiştir. Bu durumda "dâbbe" bütün "mayedübb"ün, yani debelenen canlıların çoğul ismi olur. "Mayedebü", debelenen demektir, "hain"in çoğulunun "haine" olduğu gibi. Bazı hadisçiler ve Kadı Beyzavî bunu "cessâse" olarak göstermişlerdir. "Cassâse" Deccal'i haber veren casustur. Râgıb, bu varlığın Hz. Ali'den bir rivayetle, "kuyruğu değil sakalı olan bir dâbbe" diyerek insan olarak tanımlıyor. [2]
16.02.2009 tarihinden beri 2886 defa okundu. Son takip: 21.11.2024 - 10:53
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.