Şu'ûr
Şu'ûr[82], açık duygu ile hissetmektir, yani şu anda his halinde olan henüz hafızaya ve akla tamamen geçmemiş bulunan açık bir ilimdir. Dalgınlığın zıddidır. İdrakin ilk derecesi, yani bir şeyin düşünenin fikrine ilk varış derecesi, ilk görünümüdür. Çünkü ilim, nefsin manaya ulaşmasıdır. Bu ulaşmanın bir takım dereceleri vardır ki, şuur bunların birincisi, yani nefsin manaya ilk varış mertebesidir. O mananın tamamına nefsin anlayışı hasıl olunca, tasavvur; bu mana şuurun gitmesinden so a tekrar geri döndürülebilecek şekilde ruhta baki kalmışsa, hıfz, bunu istemeye hatırlama; tekrar bulan vicdana zikr ismi verilir. Şu'ûr bir bakıma ilmin en zayıfıdır, çünkü onda sebat ve ihtiyatlı hareket yoktur. Bu sebeple Allah'ın ilmine şuur denmez. Başka bir anlamda da en canlı bir ilimdir. Çünkü o anda ve bizzat ince bir görüş anı ve huzurdur. İlahî ilmin kemalini anlatacak en güzel bir şahittir. Her şu'ûr birlik içinde ikiliği, ikilik içinde birliği ihtiva eder. Bir anda iki şuur olmaz. Fakat genişliği olan bir şu'ûr olabilir. İnsan başlangıç halinde şuur ile şuurun manasını, düşünen ile düşünüleni birbirinden ayıramaz. Kalp kendinden çok düşündüğüne dalmış olur. Bunun için şuur/bilinç açık duygular ile olan dış duyguya denir. Görünen duygulara da hisler denir. Buna karşılık, nefsin kendindeki bir şuur olayına da, "kendinde bulmak" demek olan "vicdan" adı verilmiştir. Buna gizli his veya gizli şuur da denilir. Bununla birlikte vicdan daha çok bir şu'ûr şuuru demektir. Bu açık his ve gizli his deyimlerinde izafet veya sıfat manaları, sırasına göre ayırt edilmelidir. Şu'ûr şimdi ve ani olduğu için, akıl şuurun dışında sayılır. Akıl, şu'ûr kavramının analiz ve senteziyle özünü alır ve bundan sonuç çıkarmak suretiyle içinde ve dışında ilgi bulduğu gerekli şeylere intikal eder. Akıl, halihazırdaki şu'ûrun gerisinden başlar. Öncesi ve sonrası, iç yüzü ile ilgilenir. Bunlardan başka şu'ûr kısmen, nefsin hoşlanmak, tiksinmek, genişlemek, sıkışmak gibi bir olayı ile ortak olur. Buna zevk ve his denir. Bu his bir nokta kadar basit ve belirsiz de olsa, o zevkin sebebine bîr dış kıymeti isnad edilirse buna "duyum" tabir edilir. Şu'ûrun ilmî kıymeti de bu itibarladır. [83]
16.02.2009 tarihinden beri 2815 defa okundu. Son takip: 21.11.2024 - 09:00
e-posta adresimize mail atabilirsiniz.